Hoe combineer je permacultuur met ecologisch tuinieren?

Toen ik een tijdje geleden bij een ecologisch hovenier solliciteerde en vertelde dat ik ook veel met permacultuur werk kreeg ik de opmerking: ” dat permacultuur tuinieren niet perse ecologisch tuinieren is”. In eerste instantie vond ik dit wat vreemd in de oren klinken omdat ik ergens vind dat je met permacultuur heel ecologisch bezig bent, maar na er meer over te hebben nagedacht kwam ik erachter dat hij wel gelijk heeft. Met permacultuur breng je permanente cultuur aan die de tuin verbeterd, dit hoeft dus niet perse ecologisch goed te zijn, maar als je ecologisch tuiniert dan is het ook niet per definitie permacultuur. Na er met mijn partner over gesproken te hebben (waar ik al een aantal jaren werk en in de leer ben geweest) kwam ik er achter dat wij beiden automatisch combineren en er puur onze eigen draai aan hebben gegeven. Wij hebben eigenlijk van beiden alle goede dingen gepakt en deze gecombineerd in onze eigen werkwijze. Ik zie er zelf heel erg de waarde van in en daarom schrijf ik dit artikel om jullie te inspireren met onze werkwijze.

Wat is permacultuur?

Voordat ik verder ga met dit artikel is het handig om te weten wat permacultuur eigenlijk precies is.

Wat houdt permacultuur in?

Permacultuur is een samenvoeging van de woorden permanente agricultuur en permanente cultuur. Bij permacultuur maak je met behulp van natuurlijke principes je eigen natuurlijke ecosysteem in je tuin. Je kijkt als het ware naar hoe je tuin in elkaar zit, dit doe je aan de hand van een aantal principes. Hieronder som ik ze even kort op:

• Allereerst kijk je naar de tuin je observeert
• Daarna kijk je hoe je energie kunt opvangen
• Als derde principe kijk je naar hoe je de beste opbrengst in je tuin kunt krijgen
• Bij de vierde ga je kijken hoe het gaat en geef je jezelf feedback
• Bij de vijfde kijken we naar wat we kunnen hergebruiken aan materialen en grondstoffen
• Bij principe zes kijk je naar wat er uit de grond komt en laat je dit weer terug komen in je grond (mulchen)
• Bij principe zeven ga je kijken hoe je alles beter vorm kunt geven en welke patronen er in de tuin zijn
• Nu komen we bij de achtste stap kijken we naar wat er werkt en nog verbetert kan worden, je kijkt naar de samenwerking in de tuin
• Bij de negende stap kijk je naar welke problemen er in je tuin zijn en welke oplossingen er zijn
• Bij de tiende stap kijken we of alles in balans is en of we met bepaalde biotopen de natuur kunnen herstellen
• Stap elf is een stap waarbij je kijkt naar de natuurlijke overgang, hoe je alles kunt verbeteren en of alles in het landschap goed in elkaar zit
• Bij stap 12 observeer je nogmaals en kijk je hoe je tuin evolueert en of er nog verbeteringen nodig zijn

In onderstaand filmpje is alles ook nog eens uitgelegd:

Wat is ecologisch tuinieren?

Bij ecologisch tuinieren kijk je vooral naar hoe je op een natuurlijke en ecologische manier in je tuin te werk kan gaan zonder dat je de natuur beschadigd. In tegenstelling tot bij permacultuur breng je dus niet per definitie een permanente cultuur in je tuin aan. je gaat uit van een natuurlijke manier van tuinieren. Ga je heel ver in ecologisch tuinieren? Dan kijk je ook naar de omgeving en welke planten er zijn, in dat geval pas je al automatisch wat meer permacultuur toe.

Hoe kun je permacultuur en ecologisch tuinieren combineren?

Zelf vind ik dat het nogal automatisch gaat maar wat mij welk opvalt is dat wij bij deze manier van tuinieren eigenlijk wat meer kijken naar het landschap, we observeren de tuin veel meer en proberen permanente biotopen te maken die de tuin in balans houden. Je kunt permacultuur en ecologisch tuinieren op de volgende manier combineren:

Permacultuur en ecologisch tuinieren combineren stap 1: Observeer je tuin!

Dit is een permacultuur principe die ik altijd heel erg toe pas. Ik observeer de tuin eerst heel goed voor ik meteen aan de slag ga. Dit doe ik door te kijken naar :

• de ligging van de tuin;
• planten te determineren;
• grond onderzoek te doen;
• de weersomstandigheden en zon ligging;
• de omgeving en het landschap rond;
• wat er al goed groeit;
• te kijken naar de balans in de tuin, wat voor dieren en planten er zijn etc.

Permacultuur en ecologisch tuinieren combineren stap 2: Kijk goed naar de planten diversiteit!

Ik wil graag dat mijn tuin in balans komt daarom kijk ik altijd naar wat voor planten er groeien. In bovenstaande stap heb ik alles al in kaart gebracht en nu kijk ik naar wat de bestaande natuur in de tuin al doet. Op deze manier kan ik ook ecologisch kijken omdat ik weet of iets in balans is, of dat ik nog natuurlijke meststoffen moet toevoegen etc.

Permacultuur en ecologisch tuinieren combineren stap 3: Maak een tuinplan!

Ik heb nu in kaart gebracht wat er aan planten al is, ik weet of iets ecologisch in balans is en hoe ik de grond kan verbeteren, of er nog meer bodemstructuur nodig is etc. etc. Ik maak dan een plan en ga rustig opschrijven wat er nodig is om de tuin beter in balans te krijgen en hoe ik bepaalde permacultuur principes toe pas. Denk aan: planten combineren, mulchen, natuurlijke materialen neerleggen, stapelmuren maken, beesten aantrekken etc.

Permacultuur en ecologisch tuinieren combineren stap 4: Maak een tuinontwerp:

In deze fase maak ik altijd een tuinontwerp, hierbij kijk ik heel goed naar wat ik in de vorige stappen heb gedaan. Bij dit tuinontwerp kijk ik altijd naar hoe ik de permacultuur principes in de tuin kan toepassen. Ik schrijf eigenlijk op een lijstje in stap 3 wat er allemaal nodig is, welke stappen ik vanuit permacultuur kan gebruiken en dit verwerk ik vervolgens in een ontwerp. Mocht je moeite hebben met tuinontwerpen dan kun je altijd contact opnemen met permaculture innovations. Dit bedrijf werkt volgens het permacultuur principe in combinatie met ecologisch tuinieren en heeft veel ervaring met ontwerpen.

Permacultuur en ecologisch tuinieren combineren stap 5: Stel een plantenlijst samen!

Nu je weet welke principes je toepast, hoe je jouw tuin ecologisch in balans kunt brengen kun je een plantenlijst maken. Hier houdt je rekening met inheemse planten (ecologisch verantwoord) kijk je naar wat er nodig is voor de bodemstructuur en pas je dit met bovenstaande stappen toe. Na dat je jouw plantenlijst klaar hebt kun je aan de slag en kun je jouw ontwerp werkelijkheid gaan maken.

Wat zijn de voordelen van onze werkwijze?

Natuurlijk heeft alles zijn voor- en nadeel. Ik zelf vind het prettig om permacultuur met ecologisch tuinieren te combineren. Je kijkt toch wat meer naar het ecologisch evenwicht van de omgeving, maar brengt toch een permanente biotoop aan waardoor je uiteindelijk je tuin in balans houdt. Vooral het mulchen ben ik ook groot voorstander van en is naar mijn inzien een van de grote voordelen van permacultuur die wij met ecologisch tuinieren combineren. We brengen met onze werkwijze een permanentere natuur aan waardoor de natuur in de planten beter samenwerkt met elkaar en er meer micro-organismen en biotopen ontstaan in de tuin. Je bent als mens zelf ook een werktuig in de tuin, met onze manier van tuinieren ontstaat er een balans en ga je jezelf ook als onderdeel van de tuin en het geheel zien.

Mocht je nog meer informatie willen dan verwijs ik je naar dit blog of neem contact op met Permaculture Innovations. Schrijf je ook in voor onze nieuwsbrief en wordt op de hoogte gebracht van ecologisch tuin advies.