Hoe krijg je een goede bodemstructuur?

Veelal krijg ik vragen hoe je een goede bodemstructuur krijgt. Dit is altijd een goede vraag vind ik, want met de juiste bodemstructuur: houd je bodem meer vocht vast, krijg je meer diversiteit aan planten, meer leven in je bodem en je planten groeien beter.

Veelal krijg ik vragen hoe je een goede bodemstructuur krijgt. Dit is altijd een goede vraag vind ik, want met de juiste bodemstructuur: houd je bodem meer vocht vast, krijg je meer schimmels en diversiteit in de bodem, meer leven in je bodem. Een goede bodemstructuur krijg je niet zomaar, dit is van vele punten afhankelijk. Denk aan: grond, soort, planten en omgeving. Toch is een goede bodemstructuur de juiste basis voor een natuurlijke tuin. Wil jij ook een betere bodemstructuur in je tuin? Lees dan snel verder.

Wat voor soort grond heb je?

Het is allereerst belangrijk om te weten welke grondsoort van nature in je tuin is, zo kun je daar rekening mee houden als je tuinplanten gaat aanplanten. In elke  tuin bestaat de grond uit minerale deeltjes en organische stoffen waar nog water en lucht bij komt. De minerale delen kunnen nogal van formaat verschillen. Zo heb je zandkorrels maar ook klei. Er zijn diverse samenstellingen die allemaal andere namen hebben. 

Het vaststellen van de grondsoort is niet zo moeilijk, dit kun je gemakkelijk met de hand doen en door goed te kijken. Ga eens lekker met je handen in de grond wroeten en probeer het te kneden. Indien dit niet uit elkaar valt dan weet je dat er een flink deel aan kleideeltjes in je grond zit, valt het een klein deel uit elkaar dan is het een deel klei en een deel zandgrond, indien het zo door je hand glijdt en niet eens een bol vormt dan heb je te maken met arme zandgrond. 

Heb je grond in je handen die vezelig aanvoelt en donker is van kleur dan bevat je grond veel organische stof, dit noem je ook wel veengrond. Hoe donkerder de grond, hoe meer organische meststof er in de grond zit, wrijf met je vingertoppen en voel goed op deze manier ontdek je of het zandgrond is of niet. Dit voel je of er veel korreltjes in zitten of dat het klei grond is. 

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen vijf grondsoorten: zandgrond, leemgrond, kleigrond, kleigrond en veengrond.

Zandgrond 

Zandgrond bestaat over het algemeen uit korrelige deeltjes die rond en afgesleten kunnen zijn of ruwe randjes hebben (scherpzand). Er zit altijd veel lucht tussen de korrels. Zand is lichte grond en makkelijk bewerkbaar. Een nadeel van zandgrond  is dat water er snel doorheen zakt. Bij pure zandgrond droogt alles snel uit en mest en andere voedingsstoffen spoelen mee uit naar het grondwater. Heb je echt zandgrond? Dan is het belangrijk om er veel organische compost doorheen te mengen, spit dit niet te grondig en doe er een mulchlaag op. 

Kijk wel goed naar de PH waarde, dit vind je in een andere alinea, daarmee kun je bepalen of er kalk bij moet. Doe dat ruim voordat u eventueel mest opbrengt, want de stikstof uit de mest en kalk reageren met elkaar.

Bomen en planten die het goed doen in zandgrond zijn bijvoorbeeld: Acer, Acacia, Buddleja, Hibiscus, Philadelphia, Aster, Geranium en Lavendel. 

Leemgrond 

Leemgrond bestaat uit een mengsel van zand en kleideeltjes en  is de ideale grond voor een gezonde tuin. Deze grondsoort is namelijk zeer vruchtbaar en goed te bewerken. Het houdt voldoende water vast en overtollig water kan goed wegzakken. Verbeter leemgrond door ieder voorjaar, nadat de grond is opgewarmd, een flinke mulchlaag aan te brengen.

Bomen en planten die het goed doen in leemgrond zijn bijvoorbeeld: Salix, Magnolia, Roos, Spirea, Monarda of Vinca.

Kleigrond 

Kleigrond is heel vruchtbaar wat natuurlijk mooi is, maar moeilijk bewerkbaar. Dit komt doordat  er  weinig lucht tussen de fijne gronddeeltjes zit. Kleigrond houdt vaak te  veel water vast, maar in de zomer wordt het soms zo hard als beton en in de winter krimpt en scheurt het en kan het een grote  plakkerige massa worden. Daarbij is klei ook slappe grond, zand ligt stevig, maar een paal zakt zo weg in de klei. Doe er vooral veel organische compost doorheen, laat ruwe kluiten liggen, deze kun je beter kapot laten vriezen. Loop in de winter niet te veel over de kleigrond en strooi kalk en breng een mulchlaag aan. 

Bomen en planten die het goed doen in kleigrond zijn bijvoorbeeld: Hazelaar, Sierappel, Viburnum, Hosta, Helleborus en Vinca.  

Kalkgrond 

Kalkgrond komt in Nederland en België niet veel voor en is te herkennen aan brokjes witte of lichtgele kalk die als een soort steentjes in meestal licht gekleurde grond aanwezig zijn. Kleigrond is heel vruchtbaar maar droogt snel uit. De meeste kleigronden zijn ontstaan in vroegere zeeën ontstaan uit de skeletten van dieren en algen. Kalksteen zit meestal vol fossiele resten en bestaat uit allerlei verbindingen op basis van calcium. Of de grond in jouw tuin erg kalkrijk of juist aan de zure kant is, kunt u constateren met een pH-test. Werk ieder voorjaar organische compost door de grond en dek af met een dikke laag mulch. Gips strooien helpt om de grond losser te maken.

Bomen en planten die het goed doen in kalkgrond zijn bijvoorbeeld: Lavendel, Clematis, Helleborus, Taxus, Wisteria, Rosmarinus en Perovskia. 

Veengrond 

Veengrond is ontstaan uit afgestorven plantenresten en bestaat dus uit organisch materiaal. Veengrond is altijd zuur en donker gekleurd. De vezelige structuur houdt het water goed vast, alleen is het een grote waterbuffer, nadeel eraan is dat het lang nat kan blijven. Droogt het uit dan is het lastig om het weer vochtig te krijgen. 

Veengrond bestaat voor het overgrote deel uit afgestorven plantenresten, dus uit organisch materiaal. Daarbij is veen altijd zuur. Het is bovendien donker gekleurd. Door de vezelige structuur en het enorme waterbergende vermogen kan veengrond heel lang nat blijven. Maar als het uitdroogt (wat in lange, hete zomers kan gebeuren) is het heel moeilijk weer vochtig te krijgen.

Je kunt dit oplossen door de drainage te bevorderen door schelpengrit, fijn split of ander groen achtig materiaal door de grond te spitten. De verhoging van het gehalte aan minerale stoffen verbetert ook de voedingswaarde.

Bomen en planten die het goed doen in veengrond zijn bijvoorbeeld Acer, Pieris, Azalea, Salvia, Rhododendron en Corylopsis sinensis.

Hoe verbeter je de bodemstructuur?

Nu je weet wat de grondsoort is in je tuin, kun je de bodemstructuur gaan verbeteren. Per grondsoort heb ik hierboven al kort erbij gezet hoe je de bodemstructuur verbetert, pas dit ten allen tijde toe. Voordat je verder gaat is het ook belangrijk om te bepalen wat de PH waarde is van de grond. De PH waarde van je grond kun je bepalen door een test te doen:

Meet de PH waarde van je grond!

Met iedere pH meter kan de zuurgraad van de grond worden vastgesteld. Dit kan op de volgende manier:

1. Neem wat aarde uit zoveel mogelijk hoeken van de tuin, zo krijg je een representatief monster.
2. Doe het in een bak of kom en kijk of het voldoende vocht bevat, dit doe je door te kijken of er vocht tussen je vingers loopt als je erin knijpt.
Breng de aarde op het juiste vochtgehalte door gedemineraliseerd water toe te dienen tot er vocht tussen de vingers verdwijnt. Meng de aarde goed na het toedienen van het water.
3. Neem vervolgens een 250 ml maatbeker en vul deze met 150 ml gedemineraliseerd water. Voeg hieraan de aarde toe tot 250 ml. Meng het geheel goed door en laat het minimaal 2 uur rusten.
4. Meng het geheel nogmaals goed door en meet de pH-waarde van dit mengsel. Dit kun je doen met speciale meetapparatuur of speciale teststrips die je online kunt kopen.

Je kunt ook heel makkelijk aan de soort planten zien die er al groeien of de grond een hoge of lage PH waarde heeft. Hierover schrijf ik een keer meer in een ander artikel. Dit kan natuurlijk alleen als er al planten in je tuin staan. 

Voeg compost toe

Nu je weet wat de PH waarde van je tuin is heb je al dan niet waarschijnlijk kalk toegevoegd, doe dit wel voor je compost toegevoegd. Pak altijd organische compost, wat ook kan werken is champost. Dit is paardenmest waar champignons op zijn gegroeid, dit kun je voor een mooie prijs bij een champignonkweker halen. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om paardenmest te pakken, nadeel hieraan is dat het lang duurt voordat het in de grond trekt en is gezakt. Voeg compost altijd alleen in het najaar en voorjaar toe. 

Kies de juiste planten

Nu je de bodem voeding hebt gegeven kun je planten gaan kiezen. Je kunt dit in mijn lijsten op mijn website opzoeken, op het internet of door middel van tuinadvies. Kijk vooral naar wat er in de omgeving goed groeit, hier kun je altijd veel uit halen. Plaats daarna diverse soorten planten. Kies niet voor een soort en plant vaak diverse lagen zoals: bodembedekkers, bloemen, struiken, kruiden en planten. Kies vooral vaste planten, dit is duurzamer en ze komen elk jaar terug. Kijk ook naar planten die goed met elkaar samenwerken, dit verbetert ook de bodemstructuur en de planten groeien sneller. 

Voeg een mulchlaag toe

Mulchen is heel erg belangrijk, het geeft je grond extra voeding, houdt water vast en het is goed voor de planten en bomen. Ik zeg altijd maar: “wat uit de grond komt, dat mag er ook weer in”. Je kunt voor diverse mulch lagen kiezen, vaak is gewoon blad wat valt in de herfst al goed, haal dit wel in het voorjaar wat weg wat nog niet verteerd is. Ik pak vaak ook stro en doe er daarna een dikke laag houtsnippers op. Sowieso is het aan te raden om houtsnippers te pakken. Dit verteert langzaam en houdt het vocht goed vast. 

Tuinadvies voor de juiste bodemstructuur!

Hopelijk heb ik je met dit artikel geïnspireerd en weet je nu wat meer over de juiste bodemstructuur creëren. weet wel dat je er geduld voor nodig hebt, de grond moet alles opnemen en dit kan zeker een jaar duren. Met voldoende compost en de juiste planten kom je in ieder geval al heel ver. Kom je er nog niet uit? Dan kun je altijd met mij contact opnemen voor het juiste tuinadvies. Ik kom langs en ik kijk naar de grond en breng het juiste advies uit en maak een plantenlijst etc. Je kunt ook op de website van Permaculture Innovations kijken. in ieder geval veel tuinplezier en geniet van een natuurlijke tuin.